مدیریت شهری

ا
انسان در سراسر جهان هر روز بيشتر بصورت يك گونه شهر نشين در مي آيد . در امريكا 70% مردم در 3% وسعت خشكيهاي كشور و 80% در شهر ها زندگي مي كنند . اكنون بيش از 50% مردم جهان در شهر ها زندگي مي كنند . حدود 80% مردم كشورهاي توسعه يافته در شهر ها زندگي مي كنند و حتي براي فقير ترين كشورهاي در حال توسعه اين رقم 20% است نه تنها جمعيت انسان هر روز شهر نشين تر مي شود بلكه رشد سريعي نيز در مورد مناطق مادر شهري عظيم با جمعيت ده ميليون نفر به چشم مي خورد . شهر مرکز فرصت‌ و محیطی‌ برای‌ ارائه‌ توانائیهای‌ بالقوه‌ انسانی‌ است. تمرکز روزافزون‌ افراد در نواحی‌ شهری‌ و رشد سریع‌ شهرنشینی‌ ناشی‌ از مهاجرت‌ و همچنین‌ افزایش‌ طبیعی‌ جمعیت‌ شهر، مشکلاتی‌ را در ارائه‌ خدمات‌ متناسب‌ با میزان‌ افزایش‌ جمعیت‌ شهری‌ به‌وجود می‌آورد که‌ خود به‌عنوان‌ یکی‌ از موانع‌ اصلی‌ اجرای‌ وظایف‌ و ارائه‌ خدمات‌ شهری‌ کافی‌ به‌ شهروندان‌ می‌گردد. این‌ امر توام‌ با عدم‌ رغبت‌ مردم‌ برای‌ مشارکت‌ در فعالیتهای‌ عمران‌ شهری، که‌ تا حد زیادی‌ ریشه‌ در شیوه‌ نظام‌ اداری‌ متمرکز دارد، از عواملی‌ هستند که‌ توانایی‌ مسئولان‌ را در تامین‌ نیازهای‌ ساکنان‌ شهری‌ با مشکل‌ مواجه‌ می‌سازد. بنابراین، کارکرد مدیریت‌ شهری‌ کارآمد به‌عنوان‌ یک‌ نهاد مدیریتی‌ فراگیر و درگیر با موضوعها و پدیده‌های‌ بسیار گسترده‌ و متنوع‌ شهر و شهرنشینی‌ ضروری‌ است‌ تا نهایتاً‌ دستیابی‌ به‌ توسعه‌ انسانی‌ پایدار در شهر میسر گردد. در ااین‌ مقاله‌ سعی کردیم تا با ارائه‌ تعریفی‌ از مدیریت‌ شهری، جایگاه‌ آن‌ را در سیستم‌ مدیریت‌ جامعه‌ مشخص‌ کند و با بیان‌ اهداف‌ و راهکار های ‌ این‌ نوع‌ مدیریت، ویژگیها و معیارهای‌ مطلوب‌ سیستم‌ مدیریت‌ شهری‌ را ارائه‌ کنیم . یکی از راهکارهای مهم در مدیریت شهری   فناوری اطلاعات در مدیریت شهری است  . با توسعه روز افزون اطلاعات، شهرهای جهان نیز رنگ و بویی جدید به خود گرفته و بسیاری از شهرها در کشورهای مختلف به شهرهای الکترونیکی تبدیل شده اند. توسعه این شهرها دستاوردهای بسیاری را برای شهروندان، سازمانهای شهری و دیگر افراد ذینفع به همراه داشته است. از آنجا که امروزه با پیشرفت سریع و وسیع تکنولوژی و همچنین افزایش جمعیت و پیچیده شدن زندگی در شهرها، دیگر روش های قدیمی برای انجام کارهای اداری شهروندان کارامد نیستند و با در نظر گرفتن اینکه شهرداری ها نقش عمده ای در فعالیت های شهری ایفا می کنند، مسئولیت شهرداری در برنامه ریزی و تصمیم گیری مدیریت شهری اهمیت بسزایی دارد. همچنین از آنجائیکه بخش عمده ای از فعالیتهای شهرنشینی در ارتباط با مدیریت شهری و مسائل مرتبط با آن می باشد، ایجاد شهرهای الکترونیکی به میزان قابل ملاحظه ای حرکت در جهت شهرهای الکترونیکی را تسهیل خواهد کرد. به تعبیری بستر ایجاد شهرهای الکترونیکی پیاده سازی شهرداری الکترونیکی است.استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) در زمینه روان سازی امور شهری یکی از موضوعات مهم و کاربردی در مدیریت شهری به ویژه در کلان شهرها می باشداین روزها به کار بردن واژه الکترونیک به دنبال هر کلمه ای ، کاملا عادی است و فناوری اطلاعات و ارتباطات به سوی راحتی بیشتر انسان ، تعاملات و ارتباطات روان تر ، بهتر و سازنده تر در اجتماع و ارائه هرچه بهتر خدمات به شهروندان یک جامعه در حرکت است.اجرای شهر الکترونیک در چند مرحله انجام می‌شود، مراحل پیدایش، ا رتقاء، تعامل، تراکنش و یکپارچه‌سازی پنج مرحله توسعه اینگونه شهرها می‌توانند باشند. در اجرای شهر الکترونیکی باید به ارایه سبک زندگی الکترونیک و در خور عصر توجه داشت و باید توجه کرد که سبک زندگی سنتی برای جامعه اطلاعاتی، تضادها و نابهنجاری‌های خاصی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین یک الگوی مناسب زندگی با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه مورد نظر و مناسب در جامعه اطلاعاتی، یکی از برنامه‌های شهرهای الکترونیک است.توسعه شهرهای الکترونیک، دستاوردهای بسیاری را برای شهروندان، سازمان‌های شهری و دیگر ذینفعان شهر به همراه داشته است که میتوان به موارد مختلف اشاره کرد مانند : 1.فعالیت‌های بانکی: مثل پرداخت قبوض، برداشت پول از حساب، انتقال پول و غیره

۲. فعالیت‌های اداری: مثل ثبت اسناد و املاک، درخواست پاسپورت و امثال آن

۳. فعالیت‌های تجاری: مثل خرید و فروش کالا، موسیقی، فیلم و مواد غذایی

۴. فعالیت‌های تفریحی: مثل بازیهای رایانه‌ای، بازدید از موزه‌ها و پارک‌ها

۵. کسب اطلاعات: اخبار، روزنامه‌ها، نشریات، وضعیت آب‌و‌هوا، ترافیک شهری، ساعات پرواز هواپیماها و…

۶. فعالیت‌های علمی: تحقیق در مورد پروژه‌ها، یافتن مقاله‌ها، دسترسی به منابع معتبر، کتابخانه‌‌ها و کتاب‌ها و تالیفات جدید

۷. فعالیت‌های آموزشی: مدرسه، دانشگاه و سایر آموزشگاه‌ها

۸. فعالیت‌های سیاسی: شرکت در انتخابات، اعلام‌‌ نظر ‌‌به مجلس و بخشهای سیاسی باز

۹. فعالیت‌های مسافرتی: رزرو بلیط سفر، رزرو هتل و کرایه اتومبیل

۱۰. کاریابی و درخواست کار: آگاهی یافتن از فرصت‌های کاری، پر‌‌کردن فرم درخواست کار، ارسال و گرفتن نتیجه.

۱۱. فعالیت‌های درمانی: مراجعه به پزشک، دریافت دستورالعمل‌‌های ایمنی و اطلاع از تازه‌های پزشکی                                                  البته در راه تحقق و پیاده سازی شهر الکترونیک موانع بسیاری اعم از محدودیت های فنی و تکنولوژیکی، دشواری های اقتصادی و مالی، نگرش های موجود در جامعه در سطح مسئولان و دستگاه های اجرایی کشور گرفته تا شهروندان و عموم جامعه و غیره قابل مشاهده است. در میان این موارد به طور اختصاصی می توان به موارد ذیل اشاره کرد: در میان مسئولان، برنامه ریزان و نیز افکار عمومی جامعه هنوز ضرورت تحقق شهرهای الکترونیک به طور کامل درک نشده است و مدیران بلندپایه شهرداری ها، در عمل، از برنامه ریزی های انجام شده در جهت بسترسازی برای تحقق شهرهای الکترونیک حمایت لازم را به عمل نمی آورند. لذا این مسئله نیازمند تدابیر برنامه هایی به منظور تغییر نگرش ها در این خصوص است.در صورت درک ویژگی ها و مختصات جامعه اطلاعاتی آینده و جایگاه و نقش ایران در این عرصه از سوی مدیران و برنامه ریزان شاهد اجرا و پیاده سازی اصولی و صحیح شهر های الکترونیک در جامعه خواهیم بود. از دیگرسو رسانه های جمعی اعم از رادیو و تلویزیون و مطبوعات می بایست با اطلاع رسانی مناسب نسبت به آگاه سازی افکار عمومی شهروندان در خصوص مفاهیم و مزایای شهرهای الکترونیکی اقدام کرده تا شرایط پیاده سازی شهرهای الکترونیکی تسهیل شود، ایجاد و نگهداری شبکه های اطلاع رسانی و پایگاه های اطلاع رسانی هزینه های بالایی را به ویژه برای کشورهای در حال توسعه در بر دارد.لذا فراهم کردن بسترهای پیاده سازی و تحقق شهرهای الکترونیک هزینه های سنگینی را بر دوش جامعه و شهروندان خواهد گذاشت، زیرساخت های لازم در این زمینه در بسیاری از جوامع مهیا نیست. عمده ترین بستر پیاده سازی شهرهای الکترونیک، اینترنت است که فراهم کردن امکانات مناسب در این زمینه ضروری و اجتناب ناپذیر است، فقدان یا کمبود نیروهای متخصص در زمینه فناوری های اطلاعات به ویژه در کشورهای جهان سوم نیز از دیگر محدودیت های موجود است، در طراحی و اجرای شهرهای الکترونیکی، شهرداری ها باید به سیاست ها از جمله مسائل اقتصادی، مقررات گذاری و حقوق کاربران توجه داشته باشد، ثبت و نگهداری سوابق الکترونیکی از جمله مسائل مهم در اجرا و پیاده سازی شهرهای الکترونیک در جامعه است، برخی از چالش های پیاده سازی شهرهای الکترونیک مربوط به ابعاد اجتماعی و سیاست های اطلاعاتی مربوط به اینترنت به عنوان زیربنای پیاده سازی شهرهای الکترونیک است.                         مسائله مهم و اساسی دیگر در مدیریت شهری مدیریت درست و پیشبرد مناسب در زیر ساخت های شهری است زیر ساختهای شهر در واقع بستر توسعه شهر را فراهم می کند. در واقع فراهم کردن بستر مناسب برای شهر عامل پایدار شدن توسعه است در نظر گرفتن زیر ساختهای شهر از پرهزینه ترین برنامه های مدیریت شهری می باشد نتیجه ای که حاصل می شود این است که شهر توسعه مدار با شهر در حال توسعه جز از طریق زیر ساختهای شهری ان قابل تفکیک نمی باشد و خود این موضوع یکی از پارامترهای توسعه یافتگی وشهرنشینی در نظر گرفته می شود.مدیریت زیرساخت شهر در واقع فرای در نظر گرفتن خدمات اولیه شهری است و می توان از ان بعنوان سکوی پرتاب و بستری موفق برای با کیفیت تر کردن زندگی شهروندان شهر خواهد بود تمام پروژه های مربوط به شهر با تامین زیر ساخت ان قابلیت بازدهی و توسعه را ایجاد می کند به تعبیری دیگر زیر ساخت یک شهر تنها نمودهای عینی خدمات شهری نیست بلکه یک مجموعه فرهنگی اجتماعی جامعه شناسی را می طلبد تا بتوان از ان طریق فضای ایجاد زیر ساخت مناسب را ایجاد کرد. در این بخش به زیر ساخت های مهم شهری که  زندگی انسان ها در شهر به وجود آنها بستگی دارد اشاره میشود : – تقاطع های غیر هم سطح شهری و حاشیه شهر و کمربندی ها برای توسعه جاده ها و معابر اصلی و حل معضل ترافیکی.
– طرح مراکز بیمارستانی آموزشی متوسط و بزرگ.
– طرح مراکز بیمارستانی خدماتی چند عملکرده.
– توسعه آموزش عالی و فرهنگ ایرانی – اسلامی.
– تهیه طرح های جامع تفضیلی و تاریخی شهری و همچنین تهیه طرح های هادی روستایی
– توسعه راههای مراسلاتی از باب امنیت و کیفیت به مراکز بزرگ سیاسی و اقتصادی کشور.
– ایجاد NGO های تخصصی پایدار جهت افزایش کیفیت و کمیت مشاغل مورد نیاز اجتماع
– ایجاد اجتماع و اقتصاد پویا و کار آمد از طریق توسعه پایدار اجتماعی – اقتصادی
– توسعه هر چه تمام تر طرح های بنیادین توریسم و اکوتوریسم
– توسعه زیر ساخت های اطلاعاتی و ارتباطی شهری
– زیر ساخت های لازم برای تداوم زندگی روستانشینان در روستاها و توسعه امکانات درجه اول زندگی آنان
– توسعه زیر ساخت های حامل های انرژی (برق ،آب ، گاز) و برنامه ریزی جهت بهینه سازی استفاده از آن ها
– طرح آمایش سرزمین و تهیه سند چشم انداز اقتصادی ، علمی ، فرهنگی و هنری و رشد همه جانبه آنها به صورت عملیاتی و اجرایی
– طرح و ساخت سدهای آبی در مقیاس ملی – منطقه ای.                                                                                                                                  یکی دیگر از مسائل مدیریت شهری را میتوان مدیریت در حفظ محیط زیست شهری نام برد که در اثر بی توجهی به   این حوزه مشکلات اساسی و متعدد برای زندگی شهر نشینی بوجود آورده است از این رو هیچ شهری از آمادگی کامل برای تضمین پایداری خود در آینده برخوردار نیست.تمام شهرها به واسطه رشد روز افزون مصرف کالا، شرایط اقلیمی را تغییر می دهند، مواد شیمیایی سمی تولید می کنند، در انقراض گونه های مختلف حیات و در تخریب جنگلها و منابع جنگلی نقش فعالی دارند.گسترش بی رویه مناطق شهری، سال به سال، بوم سازه های شکننده و یا طبیعی را که تاکنون به هر دلیلی بکر و دست نخورده باقی مانده است بیشتر مورد هجوم قرار می دهند.اینک شهرها به نقاط درهم گره خورده مصرف آب و انرژی و به مراکز تولید آلودگی های شدید تبدیل گردیده اند.رشد روز افزون نیاز به آب، فاصله هایی که آب باید تا رسیدن به دست مصرف کننده طی کند، مدام افزایش می دهد و همین امر و فعالیت های زراعی و بوم سازه ها تأثیر شدیدی از خود برجای می گذارند. شهرها در قالب مجموعه هایی متشکل از ساختمان های غالباً مرتفع، بخشی از خاک را به خود اختصاص می دهند یا مناطق وسیعی را مسدود می سازند و یا به محل انباشت زباله و مواد سمی تبدیل می کنند.در ادامه این مقاله به نحوه مدیریت محیط زیست شهری میپرداریم . امروزه راه حل های زیادی در دنیا برای حفظ و نگه داری محیط پیرامون شهری ارائه میشود و میتوان با الگو برداری از طرح های موفق در جهت پیشگیری از فرسایش محیط زیست که امروزه به یکی از معضلات کشور و جامعه شهر نشینی تبدیل شده است قدم برداشت . یکی از راهکار های مناسب برای حفظ محیط زیست شهری مدیریت مناسب پسماند های شهری است امروزه با توجه به مشکلات دفع مواد زاید شهری و آلودگی محیط زیستی این مواد بر روی منابع طبیعی و اکوسیستم، لزوم مشارکت مردمی درمدیریت پسماند اجتناب ناپذیر شده است.ضرورت جلب مشارکت مردمی در مدیریت پسماند بر کسی پوشیده نیست،لذا بایستی عوامل تاثیرگذار و مرتبط در این فرایند را شناسایی نمود . آموزش، اطلاع­رسانی و مشارکت مردمی، اساسی­ترین مقوله در راستای ساماندهی مدیریت پسماندها محسوب می­شود.چنانچه آموزش شهروندان به طور مستمر انجام نشود، منجر به تغییر رفتار و نگرش شهروندان نخواهد شد.سازمان ملل متحد، برای ارتقای مدیریت شهری و ارتقای مردمسالاری، بر پاره‌ای از موضوعها و اولویتها تاکید ویژه دارد که عبارتند از:

    بازنگری در جایگاه و کارکردهای دولت
    تلاش برای تعیین راهبردهای شهر با مشارکت نهادها و شهروندان
    شفافیت کارکرد مالی در تمام سطوح
    جریان آزاد اطلاعات، به عنوان لازمهٔ شفافیت و مشارکت
    تأکید بر جایگاه رهبری مدیریت شهری
    وجود ضابطه‌های اخلاقی برای رفتار مدیریت شهری
اساسا مدیریت ترافیک یک شهر میتواند یکی از شاخصه های توانمند در حوزه مدیریت شهر باشد که مستقیما با جامعه شهر نشین درگیر است و یکی از معضلات شهر های بزرگ میباشد ترافیک یک واژه شناخته شده بین المللی است و در قوانین به مجموعه عبور و مرور وسائط نقلیه و اشخاص و حیوانات در راهها اطلاق می گردد .ترافیک از سه عامل تشکیل می شود این عوامل عبارتند از : انسان ، راه ، وسیله نقلیه .چنانچه هر یک از عوامل سه گانه نباشد اصولا مساله ای بنام ترافیک وجود نخواهد داشت . به طور کلی هدف مدیریت ترافیک ، استفاده بهینه از شبکه های راه های ارتباطی موجود و افزایش ایمنی راه ها ست . این هدف باید تا حد ممکن بدون لطمه زدن به محیط زیست تحقق یابد . به عبارت دیگر مدیریت ترافیک ، استفاده از امکانات موجود ، افزایش بهره وری آنها و حفظ منافع عمومی مربوط به شبکه راههای ارتباطی است . اقدامات مربوط به اعمال مدیریت ترافیک شهری ، به نوع ترافیک بستگی دارد . برای مثال ، اقدامات مربوط به اعمال مدیریت برای تسهیلات مربوط به عابران پیاده دوچرخه سوارها و یا وسایط نقلیه سنگین با یکدیگر متفاوت است . در ادامه به چند روش برای مدیریت ترافیک اشاره میکنیم

1-      حفظ امنیت عبور عابران پیاده "گذرگاهی ایجاد نرده های محافظ جزایر ترافیکی"

2-        کنترل پارک های خیابانی و طرح استفاده بهینه از پارکینگ ها

۳-      اقدامات مربوط به ساخت پیاده روها

۴-    اقدامات مربوط به حق تقدم عبور اتوبوس ها

۵-    وضع قوانین مربوط به دوچرخه سواری

۶-      وضع قوانین مربوط به کامیون ها " راه های کامیون رو و پارکینگ های آن"

۷-       طرح آرام سازی ترافیک

۸-      کنترل بهبود وضعیت تقاطع ها "جزایر ترافیکی کنترل حق تقدم ایجاد راه های گردش به راست ایجاد میادین نصب تابلوهای علایم"

۹-      هماهنگی بین چراغ های راهنمایی

۱۰-       ایجاد محدودیت عبور

۱۱-      یک طرفه کردن خیابان ها

۱۲-   رنگ کردن خیابان ها "خط کشی، آسفالت رنگی"

+ نوشته شده توسط مهندس حسن صبا در چهارشنبه ۱۳۹۵/۱۲/۰۴ و ساعت 19:39 |